آبسه کبدی
آبسه کبدی
آبسه کبد، عفونت کبد است. اگر چه آبسه کبدی می تواند به عنوان عارضه بیماری های کیسه صفرا باشد که در آن عفونت از طریق مجرای صفراوی به کبد ایجاد می شود. علائم آن شامل درد شکم، و تب است. درمان آسپیراسیون از راه پوست (قرار دادن یک سوزن از طریق پوست به داخل آبسه) و یا جراحی لاپاروسکوپی به تخلیه چرک جمع آوری شده، با درمان آنتی بیوتیک برای ریشه کن کردن عفونت است. آبسه درمان نشده کبدی می تواند به سرعت خطر مرگ را به دنبال داشته باشد.
تجمع چرک در قسمتی از کبد را آبسه کبدی می گویند که به دلایلی چون عفونت های داخل شکم (مانند آپاندیسیت، دیورتیکولیت و …)، عفونت های داخل خون، عفونت های داخل کبدی، اندوسکوپی اخیر سیستم صفراوی کبدی و صدمات وارد شده به کبد ایجاد می شود. نشانه های این بیماری عبارتند از؛ مدفوع سفید (گچ مانند)، ادرار تیره، تب و لرز، کاهش اشتها، تهوع و استفراغ، درد شکمی در بالا و سمت راست، کاهش وزن ناخواسته، ضعف و یرقان.
در صورت عدم درمان احتمال سپسیس و مرگ وجود دارد.حتی در صورت درمان 10 -30 درصد احتمال مرگ و میر وجود دارد. به ویژه در آنها که بیشتر از یک آبسه دارند.
توصیه های بهداشتی درمانی
برای کاهش احتمال آبسه کبدی بهتر است هر چه سریع تر عفونت های شکمی درمان شوند. درمان این بیماران بر تخلیه چرک توسط درم (از روی پوست) و دریافت آنتی بیوتیک برای مدت 6-4 هفته. البته گاهی درمان آنتی بیوتیکی تنها می تواند کافی باشد.
آبسه های کبدی بر اساس عوامل ایجاد کننده آنها، به سه دسته تقسیم می شوند:
1- آبسه پیوژنیک کبد که به وسیله میکروب هایی مانند ایشریشیا کولی، کلبسیلا، پروتئوس، اینتروکوک، استافیلوکوک طلائی، استرپتوکوک فیکالیس، استرپتوکوک میلری و میکروب های بی هوازی مانند خانواده باکتروئید ایجاد می شود و گاهی اوقات چند میکروب با هم در ایجاد آن نقش دارند.
2- آبسه آمیبی کبد که به وسیله آمیب هیستولیتیکا ایجاد می شود.
۳- آبسه قارچی کبد که به وسیله قارچ خانواده کاندیدا ایجاد می شود.
آسیب شناسی
آبسه کبدی معمولأ به شکل یک کیسه پر از چرک که همان لاشه گلبول های سفید، باکتری ها و بقایای سلول های مرده هستند، فضایی از کبد را اشغال نموده و می تواند با فشاری که به بافت های اطراف خود در داخل کبد، وارد می نماید باعث بروز مشکلاتی برای بیمار شود.
علل بیماری
شایعترین عللی که باعث ایجاد آبسه پیوژنیک کبد می شوند عبارتند از:
1- عفونت و التهاب سیستم صفراوی از خود کبد گرفته تا کیسه صفرا و لوزالمعده یا همان پانکراس
2- سیروز کبدی
3- پیوند کبد
4- آمبولی شریان کبد در بیماران مبتلا به سرطان کبد
5- بستری شدن در بیمارستان به هر علتی
6- ضعف سیستم ایمنی بدن به هر دلیلی مانند سوء تغذیه، ایدز یا مصرف داروهای پایین آورنده سیستم ایمنی
7- کهولت سن
8- پاره شدن آپاندیس
9- سرطان لوزالمعده
10- التهاب ها و عفونت های روده ها مانند بیماری کرون یا دایورتیکولیت
11- عفونت خون یا سپتیسمی
12- ضربه به کبد
آبسه های آمیبی کبد در اثر آمیبیاز روده بزرگ ایجاد می شوند، به این صورت که بیمار معمولأ دچار یک اسهال آمیبی خونی شده و بدون درمان خود به خود خوب شده و بعدها مثلأ بعد از 6 ماه دچار آبسه آمیبی کبد می شود و اکثر بیماران هنگام گرفتن تاریخچه بیماری، آن اسهال خونی آمیبی را که 6 ماه پیش به آن دچار شده بودند، به یاد نمی آورند.
آبسه های قارچی کبد در افرادی که سیستم ایمنی پایینی به هر دلیل دارند مانند دیابت، ایدز و مصرف داروهای پایین آورنده ایمنی، در اثر رشد وسیع قارچ های خانواده کاندیدا در روده بزرگ، به آن مبتلا می شوند.
علائم بیماری آبسه کبدی
بیمار آبسه کبدی معمولأ با یک تب و شکم درد مراجعه می کند، اما به ندرت محل دقیق درد را در بالای سمت راست شکم یعنی جایی که کبد قرار دارد نشان می دهد و این می تواند ورزیده ترین پزشکان را گمراه کند. علاوه بر تب و لرز که از شایعترین علائم بیماری هستند، حالت تهوع و استفراغ، کاهش وزن، زردی یا همان یرقان می توانند از علائم دیگر بیماری باشند. گلبول های سفید معمولأ بالا می روند، بیلی روبین و آلکالین فسفاتاز بالا می روند، اما آنزیم های کبدی خیلی بالا نمی روند و آلبومین سرم کاهش می یابد.
تشخیص آبسه کبدی
در اکثر مواقع پزشک با گرفتن یک تاریخچه دقیق بیمار، یک معاینه فیزیکی دقیق و انجام کارهای تصویر برداری مانند سونوگرافی و سی تی اسکن به تشخیص می رسد. نکته بسیار مهم در تشخیص آبسه های کبدی متمایز نمودن آبسه پیوژنیک از آبسه آمیبی است، زیرا درمان و پیش آگهی آنها کاملأ متفاوت است و تشخیص به موقع نوع آبسه می تواند جان بیمار را نجات دهد. تمایز بین این دو نوع آبسه به سه روش صورت می گیرد:
1- آزمایش سرولوژی یا هماگلوتینین برای آمیب هیستولیتیکا
2- کشت میکروبی آبسه
3- پاسخ به درمان آزمایشی
معمولأ وقتی بیمار یک جوان سالم است و فقط یک آبسه در لوب راست کبد خود دارد و کبد در معاینه دردناک است و تیتر سرولوژی آمیبی او بالاتر از 256/1 است به آبسه آمیبی بیشتر مشکوک می شویم، اما اگر بیمار یک بیمار بالای 50 سال و مبتلا به دیابت و یرقان است و در معاینه می بینیم که ریه هم درگیر است و بیمار چند تا آبسه در نقاط مختلف کبد خود دارد و تست سرولوژی آمیبی او کمتر از 256/1 می باشد و آلبومین سرم او هم پایین است، بیشتر آبسه پیوژنیک برای او مطرح می شود.
درمان
درمان آبسه کبد، بر اساس عوامل ایجاد کننده آن هم احتیاج به آنتی بیوتیک مناسب و هم احتیاج به تخلیه جراحی دارد. بعضی مواقع اگر در دسترس باشد، تحت راهگشایی سی تی اسکن، جراح یک لوله وارد آبسه نموده و آن را تخلیه می نماید، اما چنانچه آبسه زیاد در دسترس نباشد، عمل جراحی لازم است.
نظر بدهید