یبوست
یبوست
یبوست یا خشکی مزاج، عارضهای در دستگاه گوارش است که به موجب آن مواد دفعی در رودهٔ بزرگ سفت میشوند و دفع آنها با درد و سختی همراه میشود. یبوست حاد ممکن است سبب بسته شدن روده شود، که به نوبهٔ خود ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشد. علل بروز این عارضه ممکن است رژیم غذایی نامناسب، بر هم خوردن تعادل هورمونی، اثر جانبی داروهای مصرفی و یا آناتومی بدن باشد. روشهای درمان شامل اصلاح رژیم غذایی و تمرینات ورزشی است.
علل یبوست
یبوست معمولا به دلیل اختلال در عملکرد روده رخ می دهد. بعضی از علل معمول این اختلال و یبوست شامل:
- دریافت کم و ناکافی آب
- دریافت کم و ناکافی فیبر
- تغییر در رژیم معمول غذایی و یا برنامه زندگی در اثر خیلی از موارد همچون مسافرت
- فعالیت و ورزش ناکافی و بی تحرکی
- مصرف مقادیر زیاد محصولات لبنی
- استرس
- کم کاری تیروئید
- بیماری های مغز و اعصاب همچون بیماری پارکینسون و یا ام اس، آسیب های نخاعی و یا سکته مغزی
- داروهای ضد اسید که حاوی کلسیم و یا آلومینیوم هستند.
- بعضی از انواع داروها (بخصوص داروهای مسکن قوی از جمله داروهای مخدر دار، داروهای ضد افسردگی و یا آهن)
- افسردگی
- اختلالات خوردن
- سندرم روده تحریک پذیر
- بارداری
- سرطان روده بزرگ
عوارض
یبوست مزمن می تواند عوارضی از جمله:
- رگ های ورم کرده در مقعد (هموروئید)
- پاره شدن پوست مقعد (فیشر مقعد)
- عدم توانایی در دفع مدفوع
- بیرون زدن کمی از روده از مقعد (پرولاپس رکتوم)
درمان
روش درمان بر اساس علت یبوست تعیین میشود. در ابتدا باید رژیم غذایی این افراد اصلاح شود. در صورتی که جواب مناسب گرفته نشد، از داروهای ملین و به ترتیب از داروهای بی ضرر، کم ضرر و داروهای محرک شروع میکنیم تا به نتیجه مطلوب برسیم. البته تمام بیماران نیازمند مصرف دارو نیستند. در صورت امکان، قطع داروهایی که منجر به یبوست میشود از راههای درمان است. درمان کمکاری تیروئید و سایر بیماریها باید انجام شود.
برخی از ملین های معروف عبارتند از هیدروکسید منیزیم، روغنهای معدنی مانند پارافین، داروهای گیاهی مانند سنا، سی لاکس و پسیلیوم، ملین های اسموتیک مانند لاکتولوز، بیزاکودیل و روغن کرچک.
توصیههای تغذیهای برای کاهش یبوست:
روزانه10-8 لیوان مایعات مصرف کنید مثلاً هر یک ساعت یک بار 1 لیوان آب بخورید.
آلو یا آب آلوی گرم ملین است. سایر میوههای ملین شامل: انجیر، انگور، هندوانه، توت فرنگی، گلابی، زردآلو، زیتون، هلو، آب سیب، کیوی و ... .
به، سیب و موز نخورید.
رژیم غذایی شما باید پرهیز باشد، برای این منظور نان و غلات سبوسدار و حبوبات و میوه و سبزی مصرف کنید. میتوانید روزانه 1قاشق مربا خوری سبوس برنج همراه با آب بخورید. (رژیم پر فیبر در بیمارانی که پوست آنها به علت اختلالات نورولوژیک میباشد نمیتواند موثر باشد)
روزانه حداقل 5 واحد میوه و سبزی تازه مصرف کنید.
پسیلیوم (اسفرزه) یک ملین حجم دهنده مدفوع است که آب موجود در روده را جذب کرده و سبب افزایش حجم مدفوع و دفع آن میشود. باید همراه با مقادیر زیادی آب یا مایعات خورده شود (به ازای هر قاشق چایخوری 240 سی سی یا1لیوان مایعات بخورید).
روغن کرچک به دفع کمک میکند ولی استفاده آن در بلند مدت سبب کاهش جذب کلسیم و ویتامینهای محلول در چربی مثل A,D،E,K میشود.
سنا، دانه کتان، شنبلیله، ریواس برای یبوست توصیه میشود (سنا بیشتر از 2 بار در هفته توصیه نمیشود.)
نعناع و چای بابونه سبب کاهش علایم یبوست میشود.
چای زیاد پر رنگ نخورید.
در مدتی که یبوست دارید ماست نخورید و به جای آن شیر بخورید.
مرزه و دارچین استفاده نکنید.
بیشتر غذاهایی که با نان سبوسدار خورده میشود مصرف کنید و کمتر برنج بخورید.
از استرس و اضطراب خود بکاهید.
حتماً فعالیت بدنی داشته باشید روزانه حداقل 30 دقیقه پیاده روی کنید.
برقراری نظم برای دفع داشته باشید و به محض احساس دفع اجابت مزاج انجام گیرد.
پیشگیری
مصرف مواد غذایی پر فیبر مانند سبزیجات و افزایش مصرف میوهجات
افزایش تحرک و فعالیت بیمار
نوشیدن آب و چای کمرنگ و سایر مایعات
در ضمن در میان میوه ها گریپ فروت برای درمان این بیماری بسیار مفید است.
چای پر رنگ نیز می تواند موجب یبوست شود.
افراط در نوشیدن قهوه به علت دارا بودن مقادیر زیادی از کافئین می تواند باعث ایجاد یبوست گردد.
نظر بدهید