استفراغ
استفراغ
استفراغ، خروج با فشار محتویات درون معده از راه دهان و گاه از راه بینی به بیرون است. این محتویات میتواند غذای خورده شده و یا دیگر مواد درون دستگاه گوارش مانند زردآب (صفرا) باشد. استفراغ ممکن است به دلیل غذای فاسد و یا واکنش مغز به علت وجود تومور، حاملگی، استرس های عصبی و غیره باشد. به حالتی که پیش از استفراغ در بیمار ایجاد میشود تهوع (بالا آوردن) میگویند. اگر استفراغ ادامه داشته باشد٬ برای جلوگیری از پیامدهایی همچون دهیدراسیون (ازدست دادن آب بدن) باید درمان گردد.
علت ها
تهوع و استفراغ می توانند به دلایل زیر آغاز شود:
عفونت معده و روده:
التهاب معده و روده مشخصاً به وسیله عفونت های ویروسی و باکتریایی ناشی از آب یا غذای آلوده ایجاد می شود. علاوه بر تهوع و استفراغ ممکن است اسهال آبکی و گرفتگی های عضلات شکمی هم داشته باشید.
سردرد:
یک سردرد شدید مانند میگرن می تواند باعث ایجاد تهوع و استفراغ شود.
اختلالات گوش داخلی:
اختلالات گوش داخلی مانند بیماری حرکت نیز می تواند تهوع ایجاد کند.
درمان پزشکی:
درمان با داروهای ضد سرطان و اشعه درمانی غالباً با استفراغ همراه است.
سموم:
سطح بالای سموم مانند الکل، نیکوتین و داروهایی مانند آنتی بیوتیک ها در خون می توانند باعث بروز تهوع و استفراغ شوند.
هورمون ها:
تغییرات هورمونی اوایل حاملگی می تواند منجر به حالت تهوع و استفراغ شود، همانگونه که موج هورمونی اغلب در دوره های استرس شدید می تواند چنین کاری را انجام دهد. مشکلات غده تیروئید نیز، چه هورمون زیاده از حد تولید شود و چه کم، می تواند باعث تهوع شود.
زخم گوارشی:
زخم های گوارشی، زخم های روبازی هستند که در آستر معده، قسمت های ابتدایی روده کوچک یا مری اتفاق می افتند. نشانه معمول زخم، سوزشی ما بین استخوان های قفسه سینه شماست، ولی زخم ها در عین حال می توانند باعث تهوع و استفراغ نیز شوند. بسیاری از زخم های گوارشی ناشی از باکتری ای به نام "اچ پیلوری" هستند.
سنگ های کیسه صفرا:
سنگ های کیسه صفرا، رسوبات جامدی از کلسترول و نمک های کلسیم هستند که در کیسه صفرا یا نزدیک مجاری صفراوی شکل می گیرند. گاهی سنگ های کیسه صفرا باعث تهوع، استفراغ، سوء هاضمه و درد شکمی می شوند.
پانکراتیت:
پانکراتیت وضعیتی است که در آن آنزیم های گوارشی به جای تجزیه غذا در روده کوچک به لوزالمعده حمله می کنند. این وضعیت باعث درد شکمی خفیف تا شدید می گردد که اغلب با تهوع، استفراغ و تب همراه است.
اقدامات مراقبت از خود
اگر شما احساس تهوع می کنید، این پیشنهادات می تواند به شما کمک کند:
سخت نگیرید. فعالیت می تواند تهوع را بدتر کند.
آب زیاد بنوشید. قطعات یخ یا نوشابه های میوه ای یخی را بمکید. جرعه های کوچک آب، چای کمرنگ نوشابه های غیر الکلی، نوشابه های ورزشی بدون کافئین یا هر دو را بنوشید. نوشیدن مایعات شکر دار ممکن است معده شما را نسبت به سایر مایعات آرام تر نماید.
از بوهای غذایی پرهیز کنید: غذا نپزید، از رفتن به رستوران ها و سایر مکان هایی که بوی غذا می دهند، پرهیز کنید.
غذاهای سهل الهضم بخورید. با غذاهای سهل الهضمی مانند ژلاتین، کلوچه ها و نان برشته شروع کنید. وقتی این غذاها را تحمل کردید، غلات، برنج و میوه ها را امتحان کنید. از غذاهای چرب و چاشنی دار پرهیز نمایید.
چه وقت به پزشک مراجعه کنید؟
وجود حالات گاه به گاهی تهوع و استفراغ معمولاً نگران کننده نیست. در موارد زیر با پزشک مشورت نمایید:
تهوعی که همراه با درد یا سر درد شدید باشد، به خصوص اگر این نوع سر درد را پیش از این نداشته اید.
اگر مدت 24 ساعت قادر به نوشیدن هیچ چیز نباشید.
استفراغ بیش از دو یا سه روز ادامه داشته باشد.
اگر کم آب شده اید و تشنگی بیش از حد دارید. ادرارتان کم شده یا ادرار ندارید و دچار ضعف، گیجی و سبکی سر شده اید.
استفراغ شما حاوی میزان قابل توجهی خون است، یا قهوه ای تیره است.
درمان تهوع و استفراغ بستگی به علت ایجاد کننده دارد.
درمان
بسیاری از موارد تهوع و استفراغ نیازی به درمان ندارند و فقط باید رژیم غذایی تغییر کند و وضعیت مایعات بدن باید کنترل شود. بر اساس شدت علایم داروهای ضد استفراغ به طریق مختلف (خوراکی، تزریقی، مقعدی) تجویز میشود.
اندانسترون،گرانیسترون و دولاسترون جهت جلوگیری از تهوع واستفراغ متعاقب شیمی درمانی و رادیوتراپی استفاده میشوند. این داروها همچنین در تهوع و استفراغ بعد از عمل، نیز موثرند. اما داروهای ارزانتر مانند دگزامتازون و دروپریدول نیز اثر مشابهی دارند.
آنتاگونیستهای دوپامین: شامل فنوتیازینها، بوتیروفنونها و بنزامیدها از طریق بلوک رسپتورهای دوپامینی عمل میکنند. فنوتیازینها اغلب برای تهوع و استفراغ شدید موثر نیستند و عوارض جانبی بالایی نظیر خواب آلودگی، افت فشار خون و عوارض اکستراپیرامیدال دارد.
متوکلوپرامید: برای تهوع و استفراغ شدید موثرتر ولی عوارض جانبی بالا یی دارد. آنتی هیستامینها و آنتیکولینرژیکها در جلوگیری از تهوع و استفراغ مرتبط با اختلالات گوش داخلی، بیماری حرکت، سرگیجه و میگرن موثرند. گاهی این داروها منجر به گیجی در فرد میشوند. بنزودیازپینها؛ این داروها در استفراغ ناشی از بیماریهای روانی و عصبی موثرند.
نظر بدهید