زردی
زردی
یرقان یا زردی به معنی تغییر رنگ و زرد شدن پوست، صلبیه و غشاهای مخاطی ناشی از بالا رفتن بیلی روبین خون است. بالا رفتن غلظت پلاسمایی بیلی روبین اغلب ناشی از بیماریهای پیش کبدی، کبدی (مانند هپاتیت) و پس کبدی (مانند سنگ کیسه صفرا) است.
علائم زردی
زردی که به تدریج بالا می رود، پوست شروع به زرد شدن می کند. زردی از پوست صورت شروع می شود و به تدریج که بالا می رود پوست دست و پا را هم زرد می کند و اگر خیلی بالا برود کف دست هم زرد می شود. وقتی زردی خیلی بالا نیست، علائمی ندارد. ولی وقتی بالا می رود و به حد خطرناک می رسد، نوزاد خواب آلود می شود و دیگر شیر نمی خورد. شب نوزاد بی قرار می شود و گریه های شدیدی می کند و حالت تشنج پیدا می کند و گردنش را عقب می دهد و ممکن است تشنج های شدیدی بکند و بمیرد و اگر خودش کم کم پایین بیاید، این بچه دچار عقب ماندگی مغزی می شود و قادر به نشستن و راه رفتن نیست و یک فرد معلول خواهد ماند. علائم در نوزاد نارس شدیدتر است. بچه ای که طبیعی به دنیا می آید بیلی روبین 20 در او علائم ایجاد می کند ولی در نوزاد نارس بیلی روبین 10 هم علائم ایجاد می کند. زردی در نوزادان نارس به مراتب خطرناک تر است و آنها احتیاج به مراقبت ویژه ای دارند. وقتی نوزادی در بیمارستان به دنیا می آید، در ساعات اول، ما یک معاینه ای از نوزاد می کنیم و بعد هر روز معاینه می شود و اگر کودکی سه روز در بیمارستان بماند، هر روز توسط متخصصین کودک ویزیت می شود. وقتی نوزاد در داخل بیمارستان هست، زردی او توسط پزشک و پرستار تشخیص داده می شود. ما به مادرانی که بچه هایشان را زود خانه می برند یعنی کمتر از بیست و چهار ساعت مرخص می شوند، توصیه می کنیم که تا چهل و هشت ساعت بعد نوزاد توسط پزشک معاینه بشود. بیشتر مادران چون بچه ی اولشان است و تجربه ی زیادی ندارند نمی توانند زردی را تشخیص بدهند. حتی بعضی از مادران که خودشان پزشک یا پرستار بوده اند چون زیاد با نوزادی که زردی داشته باشد سر و کار نداشته اند، نتوانسته اند زردی بالای بچه شان را تشخیص بدهند. چون تشخیص زردی گاهی اوقات توسط پدر و مادر و اطرافیان مشکل است، ما توصیه می کنیم نوزادانی که از بیمارستان مرخص می شوند مخصوصا نوزادانی که علائم بی قراری دارند، در 48 ساعت بعد توسط متخصصین کودک ویزیت بشود که اگر زرد دارند، تشخیص داده شود و درمان بشود.
علل
عوامل مختلفی میتوانند رنگ زرد به پوست بدهند؛ مثلاً خوردن بیش از حد هویج. اما فقط یرقان واقعی رنگ پوست و سفیدی چشم را زرد میکند و حتی ادرار را به رنگ چای در میآورد.
این تغییر رنگ در واقع زنگ خطری برای عفونت کبدی یا انسداد مجرای صفرا است. در حالت عادی، کیسهٔ صفرا به طور مداوم صفرای تیره رنگ برای هضم مواد چربی میفرستد.
گاهی یک سنگ صفراوی (که از صدها قطعه کلسترول تشکیل شده است) مجرای صفرا را میگیرد و باعث رانده شدن صفرا به داخل جریان خون میگردد. رنگ تیرهٔ صفرا خود را در پوست و چشم نشان میدهند. یعنی رنگی که باید روده را طی کند وارد گردش خون میشود و پوست و چشم و ادرار را رنگی میکند. درد شکم نیز ممکن است با آن همراه باشد. هپاتیت (یا التهاب کبد) هم میتواند ایجاد یرقان کند.
درمان یرقان
یرقان به خودی خود برای سلامت بدن خطر به حساب نمیآید، بلکه نشانه وجود گرفتاری دیگری است که باید درمان شود. آزمایش کنید. اگر پزشک تشخیص التهاب کبد بدهد، در دوران بیماری باید رژیم غذائی کم چربی و پرکربوهیدارت بگیرید. اگر وجود عفونت رد شود، آزمایشهائی برای یافتن علت قطع جریان طبیعی صفرا انجام میشود. اگر سنگ یا توموری وجود داشته باشد، باید با عمل جراحی برداشته شود.
نگرانی از یرقان
یرقان خودش یک بیماری نیست بلکه نشانهای از یک بیماری زمینهای است و به صورت زرد شدن پوست و سفیدی چشم خود را نشان میدهد. این عارضه ناشی از وجود ماده زرد رنگ صفرا به اسم بیلیروبین در خون است. این ماده رنگی زمانی تشکیل میشود که گلبول های پیر قرمز خون به طور طبیعی شکسته و تجزیه می شوند. اما وقتی برخی از بیماریها ایجاد شوند این ماده رنگی در خون جمع میشود و رنگ پوست را زرد میکند. از علت های احتمالی یرقان میتوان به هپاتیت (التهاب کبد)، انسداد یا نا هنجاری های مجاری صفراوی و انواع مشخصی از کم خونیها اشاره کرد. زردی پوست غالباً همراه با ادرار قهوهایی تیره است و این به خاطر ریزش بیش از حد این ماده رنگی از خون به داخل ادرار می باشد. همچنین ممکن است مدفوع بی رنگ شود زیرا این ماده رنگی به اندازه کافی در رودهها وجود ندارد تا رنگ مدفوع را تیره کند. یرقان در یک سوم از نوزادان در خلال اولین هفته بعد از تولد اتفاق میافتد به این نوع زردی، یرقان فیزیولوژیک میگویند تقریباً در کلیهٔ چنین مواردی، بیماری مشخصی عامل آن نیست بلکه فقط به خاطر آن است که کبد و دستگاه گوارش کودک هنوز خود را با زندگی بیرون از رحم عادت نداده است. (به هر حال هر گونه زردی دوره نوزادی را باید به پزشک نشان داد تا توسط وی بررسی ها و تصمیمات لازم اتخاذ شود).
نظر بدهید