شقاق مقعد
شقاق مقعد
شقاق مقعد حاصل زخم سطحی یا پارگی در ناحیه پوشش سلولی مقعد است. شقاق به طورت یک خط طولی است که در نیمه تحتانی کانال مقعد در ناحیه زیر خط دندانهای (dentate line) ایجاد میشود و چون این ناحیه گیرندههای حسی بسیار زیادی دارد، یک وضعیت فوقالعاده دردناک ایجاد میکند.
شقاق مقعد یک پارگی یا زخم سطحی در ناحیه آنودرم (پوشش سلولی مقعد) است. این زخم خطی، به صورت طولی در فاصله خط دندانه ای و پوست قرار دارد و چون این ناحیه گیرنده های حسی بسیار زیادی دارد، یک وضعیت فوق العاده دردناک ایجاد می کند.
علت ایجاد شقاق، ترومای ناشی از عبور مدفوع سفت و یا اسهال طولانی می باشد. همچنین مواردی مانند زایمان، سابقه جراحی مقعد و مصرف نابجای ملین ها نیز جزء علل این بیماری ذکر شده اند. شقاق به دو گروه حاد و مزمن تقسیم می شود. شقاق طی 12 هفته اولی که ایجاد می شود از نوع حاد محسوب می گردد. شقاق حاد سبب اسپاسم اسفنکتر داخلی مقعد می گردد که خود منجر به افزایش درد، گسترش پارگی و کاهش خون رسانی به آنودرم می شود. این چرخه درد، اسپاسم و ایسکمی سبب عدم بهبودی زخم شده و شقاق مزمن به وجود می آید.
بیش از 90 درصد شقاقها در قسمت خلفی میانی مقعد ایجاد میشوند. سایر موارد در قدامی میانی مقعد دیده میشوند. حدود یک درصد موارد نیز دو طرفه می باشند. علت شایع تر بودن شقاق در قسمت خلفی را خون رسانی ضعیف تر این بخش در مقایسه با بخش قدامی می دانند. اگر شقاق مزمن در مناطقی به جز خط وسط مشاهده شود میتواند دال بر بیماری هایی مانند سیفیلیس، ایدز، کرون و لوسمی باشد.
علائم و نشانه های شقاق مقعدی
علامت شاخص شقاق مقعد، درد شدید و خونریزی، موقع اجابت مزاج است. خونریزی معمولاً روشن بوده و به صورت رگه ای روی مدفوع دیده می شود. گاهی بیمار تا ساعت ها بعد از اجابت مزاج از درد و اسپاسم مقعد رنج می برد. در معاینه فیزیکی، با کنار زدن دو طرف باسن ممکن است، شقاق دیده شود اما اگر دیده نشد، دلیل عدم وجود این بیماری نمی باشد. معمولاً درد بیمار، آنقدر شدید است که امکان معاینه انگشتی رکتوم و یا رکتوسکوپی وجود ندارد. در صورتی که شکی در مورد تشخیص وجود دارد و یا احتمال بیماری های دیگر مانند آبسه پری آنال وجود دارد بهتر است بیمار زیر بیهوشی معاینه شود.
شقاق حاد خود را به صورت یک زخم خطی نشان می دهد. اما شقاق مزمن زخم وسیعتری است که لبه های برجسته دارد و فیبرهای سفید عضله اسفنکتر داخلی در کف آن دیده می شود. اغلب در سمت خارجی این زخم یک منگوله پوستی و در سمت داخلی آن یک پاپیلای مقعدی هیپرتروفیه یا زائده نگهبان دیده می شود.
انواع زخم فیشر
فیشر به دو صورت حاد و مزمن وجود دارد. فیشر حاد، زمانی است که از زمان به وجود آمدن، تا بهبودی، 8 هفته طول بکشد. در صورتی که بهبودی زخم از 8 هفته طولانی تر شود، آنگاه زخم وارد مرحله مزمن خواهد شد، از علل مزمن شدن فیشر می توان به عدم مصرف فیبر و ملین کافی، به وجود آمدن التهاب و اسپاسم (انقباض شدید) در دریچه داخلی مقعد و به دنبال آن کاهش شدید خون رسانی به محل فیشر، که این خود باعث بدتر شدن و عمیقتر شدن زخم فیشر خواهد شد.
در فیشر مزمن، دو لبه زخم بهم می رسند ولی به علت عدم خون رسانی مناسب، این دو لبه به هم جوش نخواهند خورد و گاهی یک زائده گوشتی به نام زائده نگهبان در ابتدای آن به صورت واکنشی به وجود خواهد آمد.
درمان شقاق مقعد
1- درمان داروئی
2- درمان با بوتاکس
3- درمان با جراحی
4- درمان با کرم ها و انواع روش های داروئی در فیشرهای مزمن بی تاثیر و صرفاً باعث مختصری تسکین خواهند شد که این مسئله خود باعث دیر مراجعه کردن بیمار و مزمن تر و پر عارضه تر شدن وضعیت بیمار خواهد شد.
درمان های پزشکی شقاق
1- درمان با بوتاکس در عضله اسفنکتر داخلی مقعد که به طور کاملاً سر پایی انجام می گیرد، باعث رفع اسپاسم (اسپاسم اسفنکتر داخلی اصلی ترین عامل بهبود نیافتن فیشر یا همان شقاق می باشد) و بهبود خون رسانی و ترمیم زخم فیشر به طور اساسی خواهد شد و تاثیر و موفقیت درمانی این روش با اقدامات تکمیلی به 100% می رسد .
ضمناً این روش درمان با بوتاکس برای شقاق (فیشر) در تمامی کتب مرجع پزشکی از جمله کتاب شوارتز و همچنین کتاب کورمن corman که مرجع اصلی پزشکان متخصص و فوق تخصص می باشد دقیقاً و به تفضیل توضیح داده شده است.
2- در روش جراحی بخشی از عضله اسفنکتر داخلی مقعد بایستی بریده شود (اسفنکتروتومی) که همین مسئله خود باعث 50-10% عوارضی همچون بی اختیاری گاز و مدفوع خواهد شد.
درمان با بوتاکس یک روش انــقــلابــی، آسان و معـجـزه درمان فیشر (شقاق) بوده که فقط در یک مرحله انجام می گردد. این روش به طور سر پایی انجام شده و هیچ گونه بستری و استراحتی نیاز نداشته و فرد می تواند بلافاصله به محل کار خود بر گردد. در این روش هیچ گونه عوارضی همچون بی اختیاری باد و مایع مدفوعی که در روش جراحی ممکن است بروز نماید، هرگز دیده نخواهد شد. لذا امروزه در سراسر جهان به خصوص در آمریکا و اروپا این روش، به عنوان خــط اول درمان فـیـشـر (شـقـاق) میـ بـــاشــد. زیرا یک روش کاملاً سر پایی، سریع، ارزانتر و بدون هیچ گونه عارضه ای می باشد.
نظر بدهید