افسردگي یکی از بیماریهای شایع و رو به افزایش است و در ایران حدود 25 درصد افراد از نوعی افسردگی رنج میبرند. افسردگی بيماري است که بر روی همه جوانب زندگی تأثیر منفی میگذارد و علائمی از اختلالات جسمی، روحي و روانی، فکری، رفتاری و عملکردی دارد که باعث میشود کیفیت زندگی افراد افسرده بطور محسوسی افت کند. بیماری افسردگي با غمگيني يا احساس ناراحتی که گاهی در زندگی معمولی ایجاد میشود فرق دارد و علائم مهم آن یک احساس آزاردهنده عدم لذت از محیط پیرامون زندگی و همچنین داشتن خُلق افسرده پایدار است. افراد مبتلا به افسردگي علاوه بر مشکلات فکری و روحی، دچار مشکلاتی در روابط خانوادگی، اجتماعی، شغلی و حتی اختلال در غذا خوردن و خوابيدن نيز میشوند. علل ایجاد افسردگی به سه دسته تقسیم میشوند: اختلالاتی در سیستم بیولوژیک و هورمونی بدن، اختلالات روانی و مشکلات اجتماعی. عواملی از قبیل وراثت، استرسهای زندگی، بیکاری، طلاق، مصرف مواد، برخی بیماریها، ویژگیهای شخصیتی و غیره میتوانند زمینهساز افسردگی باشند. درمان افسردگی نیز بر سه اصل دارودرمانی، رواندرمانی و تلاش در جهت رفع عوامل زمینهساز استوار است.
باید توجه داشته باشید که علائم افسردگی طیف وسیعی دارند و در بعضی افراد ممکن است همه علائم ایجاد نشوند یا این که شدت علائم متفاوت باشد. برای اینکه تشخیص افسردگی گذاشته شود باید علائم آن حداقل به مدت دو هفته وجود داشته باشند. این علائم را میتوان به دو دسته روانی و جسمی تقسیم نمود. از بین علائم روحی روانی افسردگی میتوان به این موارد اشارده کرد: لذت نبردن از زندگی و از بین رفتن علاقه نسبت به تقریباً همه امور روزمره طبیعی، حتی کارهایی که قبلاً مورد علاقه فرد بودهاند، خلق و خوی افسرده و احساس ملال دائم، غم و ناامیدی. ظاهر غمگین، کند شدن حرکات، تحریکپذیری، فقدان انگیزه و انرژی، افکار منفی، احساس گناه، اعتماد به نفس پایین سایر علائم افسردگی را تشکیل میدهند. بی حوصلگی، احساس کسالت و فقدان انرژی تقریباً هر روز وجود دارد و افراد افسرده حتی پس از بیدار شدن از خواب هم احساس خستگی دارند. همچنین اختلال در فکر کردن ممکن است رخ دهد و غالباً افراد افسرده تمرکز فکری ندارند. علائم جسمی یا بیولوژیک افسردگی عبارتند از: اختلال خواب، اختلال خوردن، کاهش وزن، کاهش میل جنسی و علائم شبیه بیماریهای جسمی دیگر. اختلال خواب به صورت مشکل در به خواب رفتن یا زود بیدار شدن رخ میدهد. بیدار شدن در نیمه شب یا صبح زود و ناتوانی در به خواب رفتن دوباره شایع است. اشتهای فرد افسرده کم شده و وزنش کاهش مییابد. البته در نوعی افسردگی غیرمعمول، این علائم برعکس است و خواب، اشتها، وزن و میل جنسی فرد افسرده بیشتر میشود. افسردگی میتواند شکایات جسمی مثل سردرد، کمردرد، خشکی دهان، خارش بدن، تاری دید، افزایش تعریق، سوءهاضمه، یبوست یا اسهال بهوجود آورد .با پیشرفت افسردگی علائم روانی و جسمی تشدید میشوند و یکسری علائم جدید ظاهر میشوند. در مراحل شدید افسردگی علائمی مثل افکار خودکشی، علائم وسواس، خود بیمارانگاری و باور غلط به بیارزش بودن و پوچی، توهماتی مثل شنیدن صدا یا بهندرت دیدن برخی اشیاء یا جانداران غیرمعمول رخ میدهند.

2-افسردگی انواع زیادی دارد و ما در اینجا چهار نوع افسردگی شایعتر را شرح میدهیم:
افسردگی اساسی یا ماژور: علائم این افسردگی همان علائم تیپیک هستند که قبلاً اشاره شد، یعنی از دست دادن علاقه و لذت نسبت به اکثر امور روزمره و حتی کارهایی که فرد قبلاً از آنها لذت میبرده است، بی میلی و عدم لذت، خلق و خوی گرفته، بیحوصلگی و ملال دائمی، احساس ناامیدی و بیارزشی، کم خوابی یا پرخوابی، کاهش یا افزایش اشتها و وزن، کاهش میل جنسی از علائم دیگر این نوع افسردگی هستند. در موارد افسردگی شدید افکار خودکشی و توهمات یا هذیانها رخ میدهند که ممکن است خطرناک باشند.
افسردگی دو قطبی: در این اختلال، دو دوره عود کننده از افسردگی و سرخوشی (مانیا) وجود دارد و به همین دلیل اختلال دو قطبی نامیده میشود. تعداد حملات هر حمله افسردگی یا مانیا لزوماً مساوی نیست و ممکن است چندین حمله افسردگی پیش از مرحله مانیا وجود داشته باشد یا بالعکس. علائم افسردگی همانهایی هستند که قبلاً ذکر شد. اما علائم دورههای سرخوشی یا مانیا بسیار متفاوت هستند و فرد در این دوره احساس خودبزرگ بینی، لذت زیاد، انرژی و نشاط زیاد دارد، زیاد و با انرژی صحبت میکند و صبح زود با شادابی از خواب برمیخیزد و ساعتها کار و تلاش او را خسته نمیکند. اشتها و میل جنسی این افراد نیز زیاد میشود. با این حال مانیا بر بینش و قضاوت اثر منفی دارد و باعث تصمیمگیریهای عجولانه و نادرست میشود. افکار خودبزرگ بینی، ولخرجی، توهم و بدبینی نسبت به سایرین ممکن است در این دوره بهوجود آید.

دیس تایمی: که نوع خفیفتر اما مداومتر افسردگی است. این نوع حداقل دو سال طول میکشد. علائمی مثل اختلال توجه و تمرکز، اختلال خواب، دردهای مزمن وجود دارد و دورههایی از احساس طبیعی بودن و رفع علائم هم گهگاه رخ میدهند.

افسردگی فصلی: اختلالات خُلقی فصلی نوعی افسردگی است که علائم آن در یک فصل مشخص که معمولاً پاییز و زمستان است ظاهر میشوند و با شروع فصل بهار و به خصوص بعد از مواجهه با نور خورشید علائم بهبود مییابند.