سوزش معده همراه با این علامت ها، نشانه زخم معده است
اگردائما وبدون هیچ دلیل خاصی دچار سوزش معده می شود وهفته ای 2یا 3 بار وبیشتر از چهار هفته دچار این مشکل می شوید باید به پزشک مراجعه کنید هرچند دربیشتر مواقع سوزش معده ناشی از برگشت اسید به مری است اما گاهی می تواند نشانه ی زخم معده باشد.
چه چیزی باعث سوزش معده ميشود؟
انواع زخمهای گوارشی:
زخمهای گوارشی، زخمهایی هستند که بر روی مخاط و زیر مخاط مری، معده و بخشهای بالایی روده کوچک در نتیجه فرسایش این بافتها توسط اسید معده رخ ميدهند. زخمهای گوارشی از جمله زخم معده جزء بیماریهای شایع است. زخم معده را زخم گاستریک (Gastric Ulcer) نیز مينامند. زخم در روده کوچک را "زخم دئودنال" ميخوانند. زخم معده و زخم دئودنال را معمولا به نام زخم پپتیک(peptic Ulcer) ميشناسند. سوء تغذیه در مبتلایان به زخم پپتیک ميتواند بر سلولهایی مانند سلولهای لوله گوارش که تقسیم سریع دارند، تاثیر منفی داشته باشد. بنابراین جلوگیری از ایجاد کمبودهای تغذیه ای و برطرف کردن آنها ميتواند در حفاظت علیه بیماری زخم پپتیک موثر باشد و همچنین ممکن است در التیام زخمها نیز تا حدودی سودمند باشد. عوامل مختلفی ميتواند باعث به وجود آمدن این مشکل در مخاط معده، مری و دوازده شود. مثل هلیکو باکتر پیلوری، این باکتری ميتواند باعث عفونت و التهاب معده گردد. میکروب هلیکو باکتر پیلوری از طریق دهانی – مدفوعی و با استفاده از آب و غذاهای آلوده منتقل ميشود و در بزاق دهان هم وجود دارد. به همین علت اگر یک فرد در یک خانواده مبتلا شود، احتمال ابتلا سایر اعضای خانواده بیشتر ميشود. در نتیجه رعایت بهداشت در پیشگیری از ابتلا به این بیماری بسیار موثر ميباشد. هلیکو باکتر پیلوری بیش از همه در مناطقی شایع است که ازدحام جمعیت، بهداشت نامناسب و عدم رعایت کافی نظافت وجود داشته باشد. داروهای خاص، مصرف مداوم داروهای آرام بخش همچون آسپرین نيز ميتوانند باعث تحریک و التهاب دستگاه گوارش شوند. افراد سیگاری در خطر بیشتری برای ابتلا به زخم معده ميباشند. همچنین الکل به دلیل ملتهب کردن و خوردن مخاط دستگاه گوارش خطر ابتلا به زخمهای گوارشی را افزایش ميدهد.
زخم معده
اگر دائما و بدون هیچ دلیل خاصی دچار سوزش معده ميشوید و هفتهایی 2یا3 بار و بیشتر از چهار هفته دچار این مشکل ميشوید باید به پزشک مراجعه کنید. هر چند در بیشتر مواقع سوزش معده ناشی از برگشت اسید به مری است، اما گاهی ميتواند نشانه ی زخم معده باشد. این نوع زخمهای گوارشی زخمهایی هستند که درون معده ایجاد ميشوند. شایعترین علامت زخم دستگاه گوارش سوزش در نواحی بین بالای ناف تا زیر قفسه سینه و در شدتهای متفاوت ميباشد. در بعضی موارد درد و سوزش زخمهای گوارشی ميتواند باعث بیدار کردن شما در شب شود. در بعضی از موارد زخمهای کوچک گوارشی نشانهای ندارند.
سایر علائم شامل: درد شدید بخصوص هنگام خالی بودن معده، سوزش معده. . .
زخم معده اغلب همراه با زخم دوازده است و در مردان سیگاری میانسال یا مسن و پر استرس بیشتر دیده ميشود. زخمهای معده با سرعت کمتری از زخم دوازده التیام ميیابند، بیشتر احتمال بدخیمی دارند و اغلب همراه با التهاب معده (گاستریت) هستند. اکثرزخمها کوچک (با قطر کمتر از 2 سانتیمتر)بوده و پراکندگی زخمهای پپتیک معده معمولا در ابتدای معده، بيشتر است.
تداوم سوزش معده با هر یک از علائم زیر نشانه زخم معده است:
1-دشواری یا احساس درد هنگام بلع
2- وجود خون در استفراغ
3-مدفوع سیاه رنگ یا وجود خون در مدفوع
4-تنگی نفس و سر گیجه
5-تغییرات در اشتهای فرد و کاهش وزن غیر قابل توجیه
به علاوه باید بدانید که سوزش معده اگر ناشی از بازگشت اسید باشد بعداز خوردن غذا شدت ميگیرد، اما سوزش معده ناشی از زخم معده غالبا قبل از غذا وخیمتر ميشود.
زخمهاي پپتیک بدون درمان تمایل به عود دارند. در خصوص رژیم غذایی بیشتر تاکید به عدم مصرف مواد داغ و سوزاننده، ادویه تند، الکل، نوشابههای گاز دار و... ميباشد. استفاده از یک رژیم غذایی سالم حاوی اسیدهای چرب ضروری موجود در روغنهای گیاهی ميتواند به بهبود زخم معده کمک کند. همچنین در خصوص مصرف برخی از داروها به خصوص داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی و کورتون باید احتیاط کرد. اضطراب و فشار روحی ميتواند به افزایش ترشح اسید در معده منجر شود. استفاده از روشها و تکنیکهای آرام سازی ميتواند در کاهش تنش و توازن و تنظیم ترکیبات نا متعادل بدن کمک کند.
گاستریت:
گاستریت یا ورم معده به حالتی گفته ميشود که در آن معده دچار التهاب یا عفونت خفیف در لایه مخاطی ميشود و به دو نوع تقسیم ميشود: حاد و مزمن
گاستریت حاد: التهاب و تورم معده ميباشد. در این نوع گاستريت معمولا تولید شیره گوارشی مختل نميشود.
علل بروز گاستریت حاد افراط در نوشیدن الکل، استفاده از غذاهای مسموم و فاسد، استفاده از غذاهای سرد مثل بلعیدن بستنی در کودکان، مصرف زیاد داروهای سالسیلاتی (آسپرین)، کورتون و قرص آهن است.
گاستریت مزمن: به دو نوع تورم سطحی و تورم توام با آتروفی تقسیم ميشود. بر حسب آتروفی تولید اسید و پپسین کاهش ميیابد. گاهی اختلال در فاکتور داخلی نیز پدید ميآید، بنابراین ویتامین ب 12 و آهن از مواردی هستند که در حالت آتروفی باید به آن توجه شود.
علل بروز گاستریت:
محیط معده اسیدی و با PH بین 3تا 5 است. این محیط اسیدی به میکروبها اجازه رشد و فعالیت نمیدهد. حال اگر غذایی، ماهیت اسیدی داشته باشد، میزان اسیدیته معده را بالاتر ميبرد. اسید زیاد روی دیواره معده اثر ميگذارد و باعث ایجاد التهاب معده ميشود. مهم ترین موادی که اسیدیته معده را افزایش ميدهند ادویهها، ترشیها، نوشابههای گاز دار، انواع شکلات، قهوه و... هستند. مصرف گوشت فراوان، غذاهای چرب، انواع غذاهای شور و دودی، مصرف غذایی که در آنها سلنیوم یا ویتامینهای کمی وجود دارد، خوردن غذاهای مانده و بیرون از یخچال نگهداری شده که امکان آلودگی آنها افزایش ميیابد نیز باعث ایجاد التهاب معده ميشوند. کشیدن سیگار، زیاده روی در خوردن بویژه مصرف مواد غذایی که به سادگی قابل هضم نیستند، ترشح بیش از اندازه اسید معده که اغلب در نتیجه مصرف نوشیدنیهای الکلی صورت ميگیرد، ابتلا به عفونتهای باکتریایی یا عفونتهای ویروسی(که این نوع از ورم معده ممکن است مسری باشد)، استفاده مداوم از برخی از داروهای فشارخون، کاهش دهنده قند، آسپیرین، مسائل روانی همگي در اسيدي كردن معده موثر هستند.
علائم گاستريت:
1-احساس سیری و فشار در بالای شکم.
2- کاهش اشتها
3- تهوع و استفراغ
در یک فرد سالم طی عمل هضم، غذا از مری به معده ميرود. معده برای هضم غذا، اسید و آنزیم پپسین را تولید ميکند. بعد از معده، غذا وارد ابتدای روده کوچک (دئودنوم) ميشود. در آنجا عمل هضم و جذب مواد غذایی کامل ميشود. بیماری که دارای زخم در دستگاه گوارش است، در هنگام غذا خوردن درد دارد، زیرا غذا باید مسافت دهان تا روده را طی کند. به علاوه باید اسید و آنزیم ساخته شده در معده را نیز تحمل کند.
رفلاکس
در برخی افراد عضله اسفنکتر بین معده و مری به درستی عمل نمیکند ( این حلقه ماهیچهای مانع برگشت محتویات معده به مری ميشود). معمولا عوامل موثر در بروز این اختلال رژیم غذایی، سن و سبک زندگی است كه به اسید اجازه ميدهد به مری نفوذ کند (رفلاکس اسید)و باعث درد و تحریک آن شود. همه افرادی که رفلاکس دارند از سوزش معده رنج نميبرند، همچنین همه افرادی که علایم سوزش معده را دارند ممکن است در واقع رفلاکس اسید نداشته باشند بلکه مشکلات دیگری دارند که چنین دردی ایجاد مينماید. بسیاری از افراد که مبتلا به رفلاکس معدی هستند از بیماری خود بی اطلاع هستند. این افراد از سوزش مداوم معده و گلو درد رنج ميبرند. این بیماران اغلب تصور ميکنند که این گلو درد مزمن ناشی از عفونت ویروسي است در حالی که هیچ ربطی به عفونت ندارد . بازگشت اسید به گلو سبب ميشود که این ناحیه مدام به وسیله اسید تحریک شود و گلو درد مزمن ایجاد کند. برخی افراد به رفلاکس خاموش دچار هستند، به این معنی که بیماری با هیچ علامتی اعم از سوزش گلو و سر دل همراه نیست. این حالت بسیار خطرناکتر است. طیف وسیعی از افراد مبتلا به رفلاکس آسم دارند چرا که مقداری اسید به درون مجاری تنفسی راه ميیابد. رفلاکس مزمن زمانی خطرناک ميشود که پوشش مری از بین برود در این حالت احتمال بروز سرطان افزایش ميیابد . سوزش معده معمولا تهدید جدی برای سلامتی نیست. اما ممکن است در موارد شدید، فراوان و دایمی رفلاکس اسید، مشکلاتی برای فرد اتفاق بیافتد. اگر سوزش معده شدید دارید که دو یا چند مرتبه در هفته اتفاق میافتد ممکن است دچار وضعیتی به نام رفلاکس مری – معده باشید. بدون درمان رفلاکس مزمن ممکن است دچار التهاب، زخم معده و مری شوید. رفلاکس مری-معده منجر به تغییراتی در سلولهای آستر مری نیز شود که عنوان مری بارت شناخته ميشود و این تغییرات خطر سرطان مری را افزایش ميدهد. شیره گوارشی محتوی اسید کلریدریک یا همان جوهر نمک است . اسید کلریدریک ماده ای است با خاصیت خورندگی بسیار قوی که در صنعت برای تمیز کردن فلزات از آن استفاده ميشود. در معده لایه ای وجود دارد که از آن در برابر اسید کلریدریک حفاظت ميکند. در حالی که مری فاقد چنین پوششی است و به همین دلیل است که بازگشت اسید معده به مری باعث سوزش آن ميشود گاهی این سوزش چنان شدید است که فرد آن را با حمله قلبی اشتباه ميگیرد. رفلاکس عموما بعد از صرف غذا رخ میدهد و ممکن است تا چند ساعت ادامه داشته باشد بعضی وقتها ممکن است که درد بعد از خم شدن یا دراز کشیدن بدتر هم شود، از سایر نشانههای آن احساس مایع ترش مزه در دهان، مشکل در بلعیدن و یا احساس گيرنمودن غذا در قفسه سینه است. سرفههای مزمن و یا حملات آسم نیز ممکن است با رفلاکس همراه شود. بیشتر از نصف زنان باردار از رفلاکس شدید بخصوص در سه ماه دوم و سوم شکایت دارند. تغییر سطح هورمونها و فشار بیشتر در معده در هنگام بارداری باعث افزایش خطر رفلاکس و سوزش معده هستند.
نظر بدهید