ایاآندوسکوپی میتواند ناقل هپاتیت باشد؟
________________________________________
استفاده از دستگاههای اندوسکوپی باعث تحول عظیمی در تشخیص و درمان بیماریهای دستگاه گوارش شده است.
________________________________________

در کشور ما بعضی از بیماریهای دستگاه گوارش مثل سرطان مری، معده، رودهبزرگ و سایر بیماریهای دستگاه گوارش مثل زخمهای معده و اثنیعشر، ریفلاکس، اسهال و یبوست شیوع زیادی دارد و برای تشخیص این بیماریها انجام اندوسکوپی لازم است.

علاوه بر عملکرد تشخیصی، دستگاههای اندوسکوپی در درمان بیماریها هم کاربرد دارند، مانند درمان زخمهای خونریزیدهنده دستگاه گوارش، برداشتن پولیپهای دستگاه گوارش، گشادکردن تنگیها و ضایعات تومورال لولههای گوارشی و خارج کردن سنگهای مجاری صفراوی و درمان بواسیر.

انتقال عفونتها از طریق اندوسکوپ و ضمائم آن، یکی از عوارض اندوسکوپی است. اگرچه احتمال بروز این اتفاق بسیار کم است، ولی میتواند باعث نگرانی شود.

در رسانهها و فضای مجازی، مطالبی در مورد انتقال بیماریهایی مانند ایدز و هپاتیت از طریق اندوسکوپی درج می شود که نگرانیهای زیادی در مردم به وجود می آورد. اینکه تا چه حد این مطالب واقعی است و باید نگران انتقال بیماریها از طریق اندوسکوپی بود یا نه، سوالهایی است که پاسخ آنها را باید در منابع علمی جستجو کرد.

در منابع علمی آمده احتمال انتقال عفونتها از طریق دستگاههای اندوسکوپ بسیار کم است و در صورتی که اندوسکوپ و وسایل جانبی آن مثل پنس بیوپسی با روشهای استاندارد (غوطهورکردن وسایل اندوسکوپی به مدت 20 دقیقه در محلول ضدعفونی) ضدعفونی شوند، احتمال انتقال عفونت وجود ندارد.
با توجه به نقش اندوسکوپی در تشخیص و درمان بیماریهای دستگاه گوارش و احتمال بسیار پایین انتقال بیماریها به وسیله آن، هرگز نباید از انجام آن خودداری کرد
نتایج مطالعهای که در ایران انجام شد، نشان داد حتی در روشهای مرسوم ضدعفونی که دستگاه و لوازم جانبی آن فقط 4 دقیقه در محلول ضدعفونی قرار داده میشوند، احتمال انتقال هپاتیت ب، یک مورد بین 209 نفر است و اگر دستگاه با روش استاندارد، ضدعفونی شود این بیماری منتقل نخواهد شد.
بنابراین انتقال بیماریها از طریق اندوسکوپ و وسایل جانبی آن بسیار نادر است.

با توجه به نقش اندوسکوپی در تشخیص و درمان بیماریهای دستگاه گوارش و احتمال بسیار پایین انتقال بیماریها به وسیله آن، هرگز نباید به دلیل ترس از انتقال بیماری، در مواقعی که پزشک انجام این روش را صلاح میداند، از انجام آن خودداری کرد، ولی اندوسکوپی حتما باید زیر نظر پزشک فوقتخصص گوارش انجام شود و باید از ضدعفونی کردن دستگاه مطمئن شد.

بیمار میتواند از پزشک بخواهد غوطهوری دستگاه اندوسکوپ و ضمائم آن در ماده ضدعفونی را به او نشان دهد.

انجام اندوسکوپی در مطبها یا بیمارستانهای مجهز به ماشین اتوماتیک شستشوی دستگاههای اندوسکوپی، مطمئنتر است.

ضمنا اگر شخصی مبتلا به بیماریهای هپاتیت یا ایدز است، باید پزشک خود را حتما از این موضوع مطلع کند تا باعث انتقال بیماری به سایر افراد نشود.

قبل از اندوسکوپی

- قبل از انجام آندوسکوپی، بیمار باید روش انجام آن را بداند و نسبت به آن آگاهی داشته باشد، زیرا همکاری بیمار با پزشک از اصول کار است.
- پزشک باید از مشکلات قلبی- ریوی و دیگر مشکلات بیمار آگاه باشد، چون در برخی موارد نیاز است قبل از آندوسکوپی، آنتیبیوتیک تجویز شود، مانند بیماری انسداد دریچهای قلب.
- از شش تا هشت ساعت قبل از انجام اندوسکوپی، از خوردن و آشامیدن پرهیز کنید.
- در موارد اورژانسی، محتویات معده توسط دستگاه مکنده (ساکشن) تخلیه خواهد شد.
- طبق نظر پزشک از مصرف داروهایی نظیر رانیتیدین، سایمتدین، امپرازول و غیره که جهت ناراحتی معده شما تجویز شده است خودداری نمایید .

شیوه انجام اندوسکوپی
- ابتدا شما روی تخت دراز خواهید کشید. در صورتی که نیاز به تزریق داروهای آرامبخش باشد، پرستار برای شما یک راه وریدی باز می کند (رگ می گیرد) و آن رابه سرم وصل خواهد کرد که البته در غالب موارد، اندوسکوپی بدون نیاز به تزریق داروهای آرامبخش انجام می شود.
- در مرحله بعد، داروی بی حسی به درون حلق شما اسپری خواهد شد تا حالت تهوع در حین اندوسکوپی کم شود. این دارو مزه بدی دارد و ممکن است احساس بی حسی و ورم در حلق داشته باشید. داروی بی حسی، توانایی بلعیدن و قورت دادن را از بین خواهد برد.
درباره کولونوسکوپی توصیه میشود هر فرد بالای 50 سال بهعنوان چکاپ، به خصوص اگر سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان روده بزرگ را دارد، آن را انجام دهد
- مطمئن باشید در حین انجام اندوسکوپی، تنفس شما دچار مشکل نخواهد شد.
- با قرار دادن یک محافظ در دهان، از دندان های شما محافظت خواهد شد.
- به هنگام وارد شدن لوله اندوسکوپ و انجام معاینه در شکم، احساس پری و فشار خواهید کرد.
- تنفس و فشار خون شما در طی انجام اندوسکوپی، تحت نظر خواهد بود.
- مدت زمان بررسی دقیق دستگاه گوارش از چند دقیقه تا حداکثر 20 دقیقه (در موارد نمونهبرداریها) میباشد.

پس از اندوسکوپی
- تا یک ساعت بعد از انجام اندوسکوپی، قادر به قورت دادن غذا نخواهید بود.
- زمانی که توانایی بلعیدن و قورت دادن را بدست آوردید می توانید غذا بخورید.
- ممکن است تا چند روز گلودرد داشته باشید.

آندوسکوپی روده

برای انجام کولونوسکوپی (آندوسکوپی روده بزرگ) مواد مدفوعی روده باید تخلیه شود و روده بهطور کامل تمیز باشد تا راحت و بیخطرتر باشد.

بنابراین بهطور معمول 24 تا 48 ساعت قبل از آن، از مایعات صاف شده و انواع ملینها و تنقیهها استفاده میکنند تا درون رودهها تمیز باشد.

در کولونوسکوپی، دستگاه آندوسکوپی را از راه مقعد وارد میکنیم و با تزریق هوا به داخل روده بزرگ، امکان دید و عبور از پیچوخمهای روده بزرگ فراهم میشود.
در بیشتر موارد نیازی به بیهوشی نیست، ولی در برخی افراد بدون بیهوشی و تزریق آرامبخش قادر به انجام کار نیستیم.

در حین کولونوسکوپی، پزشک نواحی مورد نظر را بررسی میکند و اگر ضایعهای دید، نمونهبرداری میکند یا اگر پولیپ دید، با وسایل خاص برمیدارد.
مدت زمان انجام کار بسته به پزشک و بیمار کاملا متفاوت است و حتی شاید تا یک ساعت طول بکشد.

آندوسکوپی با کپسول، روشی برای بررسی روده باریک است. دستگاه مخصوصی در داخل کپسول کوچکی تعبیه شده و به وسیله بیمار خورده میشود.
این دستگاه در حین عبور از لوله گوارشی، تصاویر ویدیویی را ارسال میکند که از سوی دستگاه گیرنده در خارج شکم قابل دریافت و بررسی است. این روش روزمره نیست و تنها در برخی موارد خاص انجام میشود.
روشهایی مانند رادیوگرافی دقت آندوسکوپی را ندارند و در ثانی امکان نمونهبرداری و یا برخی اقدامات مانند برداشتن پولیپها را ندارد
درباره کولونوسکوپی توصیه میشود هر فرد بالای 50 سال بهعنوان چکاپ، به خصوص اگر سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان کولون (روده بزرگ) را دارد، آن را انجام دهد.

در موارد یبوست یا اسهال مزمن و طول کشیده، خونریزیهای آشکار و نهان گوارشی و بسیاری علایم دیگر، ممکن است پزشکتان تصمیم بگیرد، بررسی شوید.
حتی کاهش وزن شدید، کمخونی فقرآهن یا سابقه پولیپ روده دلایلی بر انجام کونولوسکوپی است.

آیا از روش دیگری می توان به جای اندوسکوپی استفاده کرد؟
خیلی از شماها میپرسید که آیا نمیشود به جای آندوسکوپی از سونوگرافی استفاده کرد؟ در جواب باید بگوییم خیر.

اطلاعاتی که این روش به ما میدهد به هیچ عنوان با سونوگرافی قابل دریافت نیست و حتی در برخی موارد برای سونوگرافی درون دستگاه گوارش، از انواعی آندوسکوپ به نام آندوسونوگرافی کمک میگیریم.

روشهایی مانند رادیوگرافی نیز دقت آندوسکوپی را ندارند و در ثانی امکان نمونهبرداری و یا برخی اقدامات مانند برداشتن پولیپها را ندارد.

عوارض احتمالی آندوسکوپی
در موارد بسیار نادری، احتمال بروز خونریزی و آسیب به روده، معده و مری وجود دارد.